چرا هیجان؟
چرا هیجان؟
هیچ انسانی بدون احساس پا به این جهان نمیگذارد. احساس در تمام تجربیات انسانها جاری است. از اولین گریه نوزاد تا آخرین نفسش، احساسها حضور دارند. اگر قرار باشد انسان در جهان هوشمندانه عمل کند، باید به هیجاناتش هم به مانند فکر و عملش توجه کند. خلق هیجان و تنظیم آن برعهده هوش هیجانی است. هوش هیجانی یعنی آگاهی از هیجانات و توانایی دریافت اطلاعات از هیجانات برای راهنمایی تفکر و رفتار و در نتیجه اقدام منطقی.
هوش هیجانی دارای 4 مولفه است:
- آگاهی و درک هیجان در خود و دیگران
- استفاده از هیجان برای تسهیل تفکر
- دانش هیجانی (توانایی فهم و آموختن هیجان)
- تنظیم هیجان یا مدیریت هیجان برای استفاده به جا از آن
هدف از هیجانات (کارکرد هیجان):
- افراد به هیجانات برای بقاء، برقراری ارتباط و حل مسئله نیاز دارند. هیجانات عوامل اذیتکنندهای نیستند، بلکه جنبهای اساسی در وجود ما هستند.
- هیجانات سیگنالهایی پیام رساناند. هیجانات افراد را به گونهای سازماندهی میکنند که فورا به موقعیتها واکنش نشان دهند و با تغییر دادن افراد به آنها کمک میکنند که به شرایط در حال تغییر پاسخ دهند.
- هیجانات درباره ماهیت پیوندهای ارتباطی افراد با فرد دیگر یا با محیط اطلاعرسانی میکنند. هیجانها که در چهره و صدای فرد قابل مشاهده هستند، وضعیت فعلی فرد، نیازها، تمایلات و اهداف فرد را به دیگران مخابره میکنند در نتیجه خود و دیگران را تنظیم میکنند.
- هیجانات به طرز آشکاری هوش را افزایش میدهند. مغز هیجانی با در نظر گرفتن احساسات درونی فرد و در نتیجه با کاهش دادن فوری گزینههایی که فرد میتواند در تصمیمگیری در نظر بگیرد، مانع از سردرگمی افراد میشود و تصمیمگیری را ارتقاء میبخشد. در ترجیح هیجانی برخی از گزینهها با احساس درست بودن پررنگ میشوند و برخی دیگر با احساس مناسب نبودن حذف میشوند.
- هیجانات یادگیری را ارتقاء میدهند. یادگیری از طریق هیجانات باعث میشود که واکنشهای شدیدی که افراد به تجربه ابراز کردهاند، در حافظه هیجانی با برچسب “هرگز فراموش نشود” ذخیره شود؛ چرا که این کار به بقای فرد کمک میکند.
- در تمام موقعیتها قبل از اینکه ما هشیارانه موقعیت را تحلیل کنیم، اطلاعاتی را از طریق هیجانات کسب کردهایم. هیجانات هم دربرگیرنده شناخت و هم دربرگیرنده نیازها هستند؛ بنابراین هیجانات از صرفا شناخت و یا صرفا انگیزش فراترند.
هیجانات در وضعیت ناسازگار
هیجانات همیشه سازگار نیستند گاهی اوقات ممکن است به دلایل گوناگونی از جمله ناهمخوانی با بافت و موقعیت و همچنین سریع و شدید و مکرر تجربه شدن ناسازگار تلقی شوند که در مقالات بعدی به آنها خواهیم پرداخت.
دکتر مسعود شریف زاده
سوپروایزر و درمانگر مورد تایید انجمن جهانی هیجان مدار
دیدگاهتان را بنویسید