هیجان چیست؟
هیجان چیست؟
این هیجان است که به ما میگوید “چه چیزی مهم است؟” و “چه کاری باید انجام دهیم؟” و اصلا “چه کسی هستیم؟”. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی تاریخچه تکاملی مفهوم هیجان از ابتدا تا به امروز بپردازیم.
امروزه ما میدانیم که هیجان پدیدهای مرتبط با مغز است و پایه و اساس فیزیولوژیکی و عصبشناختی متفاوتی با تفکر دارد. در واقع هیجانها زبانی است که مغز از طریق آن با بدن صحبت میکند. بااینحال فلاسفه از ابتدا همچنین دیدگاه علمی ای نسبت به هیجان نداشتند.
رواقیون (فلاسفه یونان باستان)، شور و اشتیاق را بهعنوان بیماری روحی در نظر میگرفتند و حتی نوعی درمان شناختی، برای پیشگیری از آن پیشنهاد میدادند. تا اینکه در قرونوسطی، دو فیلسوف به نامهای آگوستین و آکویناس به منطق و نظریههای هیجانی رایج در یونان باستان واکنش نشان دادند. آنها با این موضوع که علائق، نیرویی خشن و در تعارض با منطق هستند، موافق بودند؛ اما از طرفی اعتقاد داشتند که تا وقتی فرد از ترس یا اندوه، رنج نکشد به آرامش حقیقی نمیرسد و حتی انسانیتش را از دست میدهد. پس از آنها اسپینوزا دیدگاه جدیدی ارائه داد و ادعا کرد نهتنها هیجانات ذاتا بد نیستند و نیازی نیست آنها را کنترل و درمان کنیم؛ بلکه باید بپذیریم که این هیجانها کارکرد مهمی در زندگی انسان دارند. تا اوایل قرن 19 عمده نظریههایی که راجع به هیجانات ارائه میشد، یا به بررسی تمایز میان احساسات مربوط حواس و اشتها میپرداخت یا ایدههایی مطرح میشد که نشان دهند عواطف صرفا یک تجربه ذهنی هستند. نهایتا مسیر تعریف هیجان در نظریه تکاملی داروین به نتیجه رسید و بعد از آن با نظریه ویلیام جیمز دررابطهبا هیجانات مبتنی بر عمل به اوج خود رسید.
ویلیام جیمز در سال 1884 به پرسش مشهور هیجان چیست؟ اینگونه پاسخ داد: انسان واکنش فیزیولوژیکی به محرک های محیطی نشان می دهد که تفسیر ذهنی و احساسی این پاسخ فیزیکی منجر به تجربه عاطفی می شود که «هیجان» نام دارد.
با اینکه ویلیام جیمز این نظریه خود را بر اساس نظریات پیشینیان بنا کرد؛ ولی تا پیش از او هیچ دستهبندی واحدی به نام هیجان وجود نداشت و برای اشاره به این مفهوم، کلمات متفاوتی به کار میرفت.
امروزه نظریه جدیدی راجع به ماهیت هیجان وجود دارد. لزلی گرینبرگ که از مبدعین رویکرد هیجانمدار است درباره چیستی هیجان میگوید: هیجان یک روش ذهنی برای درک چیزی است که بدنمان به ما میگوید و پدیده مهمی در جهت شکوفاشدن انسانهاست.
درنهایت گرینبرگ هیجان را بیش از یک فرایند واحد در نظر میگیرد و تا حد زیادی با نظریات ویلیام جیمز موافق است.
دکتر مسعود شریف زاده
-سوپروایزر و درمانگر مورد تایید انجمن جهانی هیجان مدار
-مدرس رویکرد هیجان مدار
-مدرس رویکرد سایکودراما-تجربه گرا
دیدگاهتان را بنویسید