راهبردهای مسئله مدار و هیجان مدار چند نوع کلی دارند؟
در دنیای پرسرعت امروز، افراد در هر سنی استرس را تجربه میکنند. استرس را میتوان بهعنوان هر نوع تغییری که باعث فشار فیزیکی، عاطفی یا روانی میشود تعریف کرد. استرس پاسخ طبیعی بدن به تغییرات زندگی است. تغییر چیزی اجتنابناپذیر است، به این معنی که هر فرد در مقطعی از زندگی خود با تغییر و استرس ناشی از آن مواجه میشود. درحالیکه بسیاری از عوامل استرسزا کوتاهمدت هستند و پس از مدتی از بین میروند، بسیاری نیز باقی میمانند و باعث استرس مزمن میشوند و اثرات منفی دائمی بر روی فرد میگذارند. برخی از پیامدهای استرس مزمن شامل بیماریها یا شرایط کوتاهمدتی مانند سردرد، مشکلات گوارشی، بیخوابی یا تحریکپذیری است.
زمانی که افراد با عامل یا موقعیت استرسزا مواجه میشوند، با استفاده از راهبردهای مقابلهای شروع به واکنش نشان دادن میکنند تا از شدت فشار بر خود بکاهند. اما آیا میدانید راهبردهای مقابلهای چیست؟ و چند نوع دارد؟ در این مطلب ما قصد داریم تا بهطور کامل به راهبردهای مقابلهای بپردازیم، پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
مقابله و راهبردهای مقابلهای چیست؟
مقابله، به فرآیند استفاده از رویکردهای رفتاری و شناختی گفته میشود که برای مدیریت موقعیتهای دشوار یا تهدیدکننده است و نقشی کلیدی در حفظ سلامت جسمی و روانی فرد ایفا میکند. راهبردها یا مکانیسمهای مقابلهای نیز استراتژیهای آگاهانه یا ناآگاهانهای هستند که مردم معمولاً در مواجهه با استرس و/یا تروما برای کمک به مدیریت احساسات دردناک یا دشوار استفاده میکنند. راهبردهای مقابله میتوانند به افراد کمک کنند تا نهتنها با رویدادهای استرسزا سازگار شوند بلکه سلامت عاطفی خود را حفظ کنند. بنابراین آگاهی از انواع راهبردهای مقابلهای و استفاده از انواع کارآمد آن در سلامت روانی اهمیت بسیار زیادی دارد.
راهبردهای مقابلهای مورداستفاده در بین افراد مختلف بهطور قابلتوجهی با یکدیگر متفاوت است و راهبردهایی که در موقعیتهای خاص برای برخی مفید تلقی میشوند، ممکن است برای دیگران نامطلوب تلقی شوند.
انواع راهبردهای مقابلهای چیست؟
راهبردهای مقابلهای بر اساس نحوه شناسایی، ارزیابی و مدیریت عوامل استرسزا تقسیمبندی میشوند. بهطورکلی، راهبردهای مقابلهای را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد. راهبردهای مقابلهای هیجان مدار که به دنبال تعدیل احساسات ناشی از یک رویداد استرسزا هستند و راهبردهای مقابلهای مسئله مدار که سعی در اصلاح محیط یا موقعیت دارند.
1. راهبردهای مقابلهای هیجان مدار
راهبردهای مقابلهای هیجان مدار، راهبردهایی هستند که نیازهای عاطفی یک فرد را موردتوجه قرار میدهند و حول محور آرامش یا تسلی قرار دارند. این استراتژیها زمانی مورداستفاده قرار میگیرند که تغییر وضعیت استرسزا امکانپذیر نباشد. بهعنوانمثال، اگر فردی عزیزش را از دست بدهد، استفاده از راهبردهای مقابلهای هیجان مدار، مانند یادداشت روزانه در مورد غم و اندوه، ضروری است، زیرا چنین شرایطی را نمیتوان تغییر داد. در چنین وضعیتهایی استفاده از راهبردهای مقابلهای هیجان مدار میتواند اثرات استرس را کاهش دهد، افکار را منظم کند و فرد را برای پذیرش تغییرات آماده کند. برخی از راهبردهای هیجان مدار عبارتاند از مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی، رایحهدرمانی، پیادهروی در طبیعت، یادداشت روزانه، صحبت با افراد موردعلاقه، تکنیکهای تمدد اعصاب و شرکت در فعالیتهای سرگرمکننده.
2. راهبردهای مقابلهای مسئله مدار
راهبردهای مقابلهای مسئله مدار، راهبردهایی هستند که بهطور مستقیم به تلاش برای حذف عامل استرسزا میپردازند. بهعبارتدیگر، مقابله مسئله مدار، شامل یافتن راهحلهای عملی برای مقابله با موقعیتهای استرسزا است. این نوع از راهبردهای مقابلهای معمولاً زمانی به کار میروند که موقعیت توسط فرد قابلتغییر تلقی شود. بهعنوانمثال، یک فرد ممکن است از شغل و موقعیت شغلی خود ناراضی باشد و درنتیجه تصمیم بگیرد استعفا دهد و به شغل دیگری بپردازد و یا در شرکت دیگری استخدام شود تا به موقعیت بهتری دست پیدا کند. بنابراین، این نوع راهبرد مقابلهای ممکن است شامل حذف فعال عوامل استرسزا، رویارویی با افرادی باشد که مسئول استرس یا کنارهگیری از موقعیت استرس هستند. برخی از راهبردهای مقابلهای مسئله مدار عبارتاند از تهیه لیست کارهایی که باید انجام دهید، درخواست حمایت از دیگران، مدیریت زمان و ورزش کردن.
راهبردهای مقابلهای هیجان مدار و مسئله مدار، خود میتوانند در دودستهی سازگار (سالم) و ناسازگار (ناسالم) قرار بگیرند.
1. راهبردهای مقابلهای انطباقی یا سازگار
مکانیسمهای مقابله انطباقی روشهای مثبت و تقویتکننده زندگی برای مقابله با عوامل استرسزا هستند. این راهبردهای مقابلهای، شادی و آسایش را به زندگی فرد میآورند و درعینحال احساسات استرسزا را نیز کاهش میدهند و باعث میشوند افراد احساس تعادل بیشتری کنند. توجه داشته باشید که این راهبردها به معنای نادیده گرفتن احساسات منفی یا تلاش برای اجتناب از فکر کردن در مورد آنها نیست، بلکه به معنای پذیرش وجود آنها، پذیرش احساسات و پردازش آنها و سپس حرکت به سمت جلو است. نمونههایی از مکانیسمهای سازگار عبارتاند از: استفاده از شوخطبعی و خنده، تمرین یوگا و ورزش، استفاده از هنر یا خلق چیز جدید و پختن غذا.
کسانی که از راهبردهای مقابلهای سازگار استفاده میکنند، هنگام رویارویی با چالشها، اغلب میتوانند اعتمادبهنفس و عزتنفس خود را حفظ کنند و با عوامل استرسزای زندگی به روشی سالم برخورد کنند.
2. راهبردهای مقابلهای ناسازگار
مکانیسمهای مقابلهای ناسازگار، مضر هستند و بهطورکلی میتوانند باعث استرس بیشتر و درنتیجه احساسات منفیتر شوند. مقابله ناسازگار به معنای شرکت در فعالیتهایی است که نتیجه معکوس دارند و میتوانند احساس استرس موجود را بدتر کنند. بهعبارتدیگر، در راهبردهای مقابلهای ناسازگار، افراد در تلاش برای اجتناب و بیحس کردن مسائل استرسآوری که با آن مواجهاند، هستند. این اجتناب باعث میشود تا فرد از پذیرش واقعهی استرسزا و احساساتش فرار کند، و درنتیجه باگذشت زمان، این احساسات چند برابر میشود و حتی تجربیات چالشبرانگیزتری در ارتباط با عوامل استرسزا موجود ایجاد شود.
متأسفانه، اثرات مقابله ناسازگار اغلب فوری هستند و مفید به نظر میرسند، به همین دلیل است که بسیاری از افراد به این شیوه مقابله میپردازند، درحالیکه، استفاده از این راهبردها در درازمدت، باعث بدتر شدن استرس میشوند. نمونههایی از مکانیسمهای مقابلهای ناسازگار عبارتاند از مصرف زیاد الکل و مواد مخدر، قمار، تکانشگری و سایر رفتارهای مخاطرهآمیز یا خودآزاری.
آیا میتوان از راهبرد مقابلهای مسئله مدار و هیجان مدار بهطور همزمان استفاده کرد؟
هیچ قانونی وجود ندارد که بگوید شما باید حتماً بین راهبردهای مقابلهای مسئله مدار یا هیجان مدار یکی را انتخاب کنید. درحالیکه ممکن است شما بیشتر به یکی از این راهبردها تکیه کنید، بسته به شرایط و ویژگیهای شخصیتی خود، میتوانید تصمیم آگاهانهای برای استفاده از هر دو روش بگیرید.
در ادامه میتوانید این مقاله هم مطالعه بفرمایید
آشنایی با رویکرد هیجان مدار (EFT)
امروزه، تاثیر هیجانات بر روی رفتارها و شناختهای ما از کسی پنهان نیست. هیجان ها
دیدگاهتان را بنویسید