اختلال افسردگی؛ نشانه ها، انواع و درمان آن
افسردگی ازجمله بیماریهای روانی شایعی است که به ویژه این روزها با سبک زندگی امروزه در ارتباط میباشد. با آنکه افسردگی یک اختلال روانی شایع در بین عموم مردم محسوب میشود، ولی افراد کمی میدانند که اختلال افسردگی، انواع مختلفی دارد؛ و حتی درصد کمی از مردم از ضرورت درمان این اختلال آگاهی دارند؛ زیرا نمیدانند تداوم اختلال افسردگی و عدم درمان آن، میتواند پیامدهای منفی ازجمله خودکشی، رفتارهای خودآسیبرسان، اعتیاد و… داشته باشد. در این مقاله همراه ما باشید تا در رابطه با انواع افسردگی و علائم آن، اطلاعاتی را برایتان شرح دهیم.
افسردگی چیست؟
افسردگی نوعی اختلال خلقی شایع است که با احساس غم و اندوه مداوم و از دست دادن علاقه و انگیزه برای انجام فعالیتهایی که تا پیش از آن از انجامشان لذت میبردید، تعریف میشود. این اختلال نگرش فرد در رابطه با خودش و دنیا را تحت تاثیر قرار میدهد؛ همچنین اختلال افسردگی میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در تفکر، حافظه، خواب و خوردن شود.
اختلال افسردگی با احساس یک غم گذرا که ممکن است همه ما یک روز آن را تجربه نماییم، متفاوت است. این امر کاملا طبیعی است که نسبت به موقعیتهای دشوار زندگی مانند، از دست دادن شغل یا طلاق، احساس غمگینی یا اندوهگین شدن داشته باشید؛ اما افسردگی از این جهت متفاوت است که عملاً هر روز به مدت حداقل دو هفته ادامه مییابد و علائم دیگری غیر از غم و اندوه نیز به همراه دارد.
انواع مختلفی از اختلالات افسردگی وجود دارد. افسردگی بالینی یا اختلال افسردگی اساسی اغلب صرفا «افسردگی» نامیده میشود، که شدیدترین نوع افسردگی نیز میباشد.
اختلال افسردگی ساختار و عملکرد سلولهای عصبی را به گونهای تغییر میدهد که پردازش اطلاعات و تفسیر تجربیات توسط مغز مختل میگردد. علیرغم احساسات ناامیدی و بیارزش بودن که افسردگی برای فرد به همراه دارد، اختلالات افسردگی یک بیماری قابل درمان هستند. این دسته از اختلالات خلقی میتواند توسط رواندرمانی یا دارو یا ترکیبی از هر دو درمان شود.
اختلال افسردگی، بدون طی کردن پروسه درمان می تواند بدتر شود و طولانیتر شود. در موارد شدید، می تواند منجر به خودآزاری یا مرگ با خودکشی شود. خبر خوب این است که درمان ها می توانند در بهبود علائم بسیار موثر باشند.
انواع اختلال افسردگی
تشخیص نوع و شدت افسردگی باید توسط رواندرمانگر و روانپزشک انجام شود؛ زیرا آنها از دانش و آگاهی لازم در رابطه بیماریهای روانی برخوردار هستند. کلینیک روانشناسی آوی نیز، با درمانگران متخصص در حوزه درمان انواع بیماریهای روانی فعالیت میکند، روانشناسان حاضر در کلینیک روانشناسی آوی در زمینه تشخیص و درمان اختلالات روانی، افرادی حرفهای و متعهد هستند.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (DSM-V) انواع افسردگی را به شرح زیر طبقهبندی میکند:
- اختلال افسردگی اساسی (افسردگی بالینی):
تشخیص اختلال افسردگی اساسی (MDD) به این معنی است که شما در اکثر روزها برای مدت حداقل دو هفته احساس غمگینی، کمارزشی یا بیارزشی کردهاید و در عین حال علائم دیگری مانند مشکلات خواب، از دست دادن علاقه به فعالیتها یا تغییر در اشتها نیز دارید. این نوع از افسردگی، شدیدترین شکل از انواع افسردگی و یکی از رایجترین اشکال آن است.
- اختلال افسردگی مداوم (PDD):
اختلال افسردگی مداوم، افسردگی خفیف یا متوسط است که حداقل دو سال طول میکشد. شدت علائم کمتر از اختلال افسردگی اساسی است. روانشناسان این دسته از انواع اختلال افسردگی را، افسرده خویی یا دیستایمیا نیز مینامند.
- اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD):
این نوع از افسردگی که به عنوان سندروم پیش از قاعدگی نیز شناخته میشود باPMS متفاوت است؛ و در هفته پیش از شروع قاعدگی به وجود میآید. این حس در روزهای پس از شروع قاعدگی فروکش میکند و در هفته پس از اتمام قاعدگی بهبود مییابد. بر اساس اطلاعات موسسهی ملی سلامت، 3 تا 8 درصد زنان در سن باروری، اختلال ملال پیش از قاعدگی یا همان PMDD را تجربه میکنند.
- اختلال افسردگی نامعین:
این طبقه تشخیصی برای مواردی بکار برده میشود که علائم سبب ناراحتی بالینی و افت عملکرد شدید فرد شده است، اما فرد واجد تمام ملاکهای تشخیصی هیچیک از اختلالات افسردگی طبقههای تسخیصی اختلالات افسردگی نبوده است. مشخصه اختلالات افسردگی نامعین عبارتاند از:
- افسردگی شدید با الگوی فصلی (SAD):
اختلال خلقی فصلی (SAD) به صورت شروع اختلال افسردگی در طول زمانهای خاصی از سال تعریف میشود. معمولا، افسردگی در طول ماههای زمستان که آفتاب کمتر میتابد، ایجاد شده و به طور کامل در ماههای بهار و تابستان بهبود مییابد.
البته در مواررد نادری، افسردگی فصلی، میتواند در ماههای تابستان نیز رخ بدهد.SAD میتواند به طور موثر توسط نوردرمانی بهبود یابد، اما تقریبا نیمی از افراد مبتلا به SAD، با نوردرمانی بهبود نمییاند؛ و برای بهبود علائمشان نیاز به ترکیب نوردرمانی با دارودرمانی و رواندرمانی دارند.
- افسردگی همراه با ناراحتی اضطرابی:
وجود دو یا چند نشانهی تنش، نگرانی، مشکل در تمرکز، ترس از اتفاق بد یا بیقراری.
- افسردگی با ویژگیهای مختلط:
فرد همه یا بیشتر معیارها را برای هر دو دورهی افسردگی و مانیا یا هایپومانیا داشته و چند نشانهی افسردگی را در دوره مانیا یا هایپومانیا بروز میدهد.
- افسردگی همراه با ویژگیهای ملانکولیک:
در این حالت فرد در شدیدترین مرحله افسردگی قرار دارد و عدم توانایی کامل لذت بردن و نه فقط کاهش خفیف آن از مشخصههای اصلی آن است. اتفاقات بسیار خوشایند نیز تغییر چندانی در خلق فرد ایجاد نمیکند.
- افسردگی با ویژگیهای آتیپیک:
به آن افسردگی با ویژگیهای غیرمعمول نیز میگویند. دورههای افسردگی رخ میدهند، اما قرار گرفتن در معرض محرکهای مثبت خلقوخو نشانههای خاص مانند افزایش اشتها، افزایش خواب و حساسیت به رد شدن را بهبود میدهد.
- افسردگی با شروع پیرا زایمانی:
این نوع از انواع اختلالات افسردگی زمانی تشخیص داده میشود که زنی در طول حاملگی یا چهار هفتهی پس از زایمان، دچار اپیزود افسردگی شدید شود. طبق تخمینهای زده شده، بین 3 تا 6 درصد زنان، افسردگی بعد از زایمان را تجربه میکنند.
- افسردگی با ویژگیهای روانپریشی:
در این نوع از انواع اختلال افسردگی، فرد هذیانها و توهمهایی دارد که اغلب با احساسات افسردگی مرتبط است؛ اما ویژگیهای روانپریشی فرد میتواند با خلق او، ناهماهنگ باشد.
- افسردگی همراه با کاتاتونیا:
در افسردگی همراه کاتاتونیا فرد، افسردگی را تجربه میکند و هیچ واکنشی به اتفاقات اطرافش نشان نمیدهد.
علائم افسردگی چیست؟
علائم افسردگی بسته به نوع آن میتواند کمی متفاوت باشد و از خفیف تا شدید متغیر باشد. به طور کلی علائم عبارتاند از:
- احساس بسیار زیاد اندوه، ناامیدی یا نگرانی. (کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است تحریکپذیر باشند تا غمگین)
- لذت نبردن از چیزهایی که قبلا باعث شادی و لذت شما میشد.
- به راحتی عصبانی یا ناامید شدن.
- خوردن زیاد یا کم، که ممکن است منجر به افزایش وزن یا کاهش وزن شود.
- مشکل در خواب (بیخوابی) یا خواب زیاد (پرخوابی).
- داشتن انرژی کم یا خستگی.
- داشتن مشکل در تمرکز، تصمیمگیری یا به خاطر سپردن چیزها.
- تجربه مشکلات جسمانی مانند سردرد، معده درد یا اختلال عملکرد جنسی.
- داشتن افکار خودآزاری یا خودکشی.
چه چیزی باعث اختلال افسردگی میشود؟
محققان علت دقیق اختلال افسردگی را نمیدانند. آنها فکر میکنند که عوامل متعددی در توسعه آن نقش دارند، از جمله:
- شیمی مغز:
عدم تعادل انتقالدهندههای عصبی، از جمله سروتونین و دوپامین که به ایجاد افسردگی کمک میکند.
- ژنتیک:
اگر یکی از بستگان درجه یک (والدین بیولوژیکی یا خواهر یا برادر) مبتلا به افسردگی دارید، تقریباً سه برابر بیشتر از جمعیت عمومی احتمال ابتلا به این بیماری را دارید. با این حال، شما میتوانید بدون سابقه خانوادگی افسردگی داشته باشید.
- رویدادهای استرسزا در زندگی:
تجارب دشوار، مانند مرگ یکی از عزیزان، ضربه روحی، طلاق، انزوا و عدم حمایت، میتواند باعث افسردگی شود.
- شرایط خاص پزشکی:
درد مزمن و شرایط مزمن مانند دیابت میتواند منجر به افسردگی شود.
- برخی داروها:
برخی داروها میتوانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث افسردگی شوند. مصرف مواد از جمله الکل نیز میتواند باعث افسردگی یا بدتر شدن آن شود.
سخن پایانی…
افسردگی هرگز نشانهی ضعف شخصی نیست و همچنین وضعیتی نیست که به میل و اراده فرد از بین برود. افسردگی به صورت اپیزودی در زندگی فرد رخ میدهد. هر اپیزود آن هم هفتهها یا ماهها طول میکشد. گرچه علائم به طور خودبهخود در طول زمان بازمیگردند؛ اما برخی از اشکال درمان مانند درمان هیجانمدار برای کاهش احتمال وقوع اپیزودهای عودشونده حائز اهمیت هستند. درمان مناسب میتواند به بسیاری از افرادی که از افسردگی رنج میبرند، کمک کند. در مقالات آینده به بررسی افسردگی از دیدگاه رویکرد هیجانمدار خواهیم پرداخت؛ ممنون که با ما همراه بودید.
دیدگاهتان را بنویسید